5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 103. maddesi, çocuklara yönelik cinsel istismar suçlarını düzenlemektedir. Bu makalede, maddenin temel esasları, suçun basit ve nitelikli halleri ile yargı kararlarına yönelik örnekler ele alınacaktır.
TCK m. 103 ve Suçun Basit Hali
5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun 103. maddesi birinci fıkrasında suçun basit hali düzenlenmiştir.
Cinsel İstismar Tanımı
Kanun metnine göre, cinsel istismar kavramı iki şekilde ele alınmıştır:
- On beş yaş altındaki çocuklar ya da fiilin hukuki anlam ve sonuçlarını algılama yeteneği olmayan kişilere yönelik her türlü cinsel davranış.
- Diğer çocuklara, cebir, tehdit, hile veya iradeyi etkileyen başka bir nedene dayalı olarak yapılan cinsel davranışlar.
Bu düzenlemede, 15 yaşını tamamlamamış çocukların rızasının varlığı önem taşımamaktadır. Kanun koyucu, bu yaş grubundaki çocukların cinsel davranışların anlamını tam olarak kavrayamayacağı gerekçesiyle rızalarına hukuki değer tanımamıştır.
Basit Halin Unsurları
- Vücuda temas içeren ancak cinsel ilişki boyutuna varmayan davranışlar basit hali oluşturur. Bu durumda eylem az da olsa devam eder.
- Sarkıntılık aşamasında kalan davranışlar, yani cinsel amaçlı eylemin anlık veya kesintili olması da basit hal kapsamındadır.
Yargı Kararlarından Örnekler
- Yargıtay 14. Ceza Dairesi (03.07.2018, E. 2018/2749, K. 2018/4843): Bel ve kalçaya dokunma gibi temasların ani ve kesintili olması sarkıntılık olarak değerlendirilmiştir.
- Yargıtay 9. Ceza Dairesi (02.02.2022, E. 2021/2261, K. 2022/671): 10 yaşındaki bir çocuğun dudağından öpülmesi ve kalçasına dokunulması eylemi, suçun basit hali kapsamında ele alınmıştır.
TCK m. 103 ve Suçun Nitelikli Halleri
15 Yaşını Tamamlayan Mağdurlar
15 yaşını tamamlayan mağdurun algılama yeteneğinin gelişmiş olması halinde, cinsel istismardan bahsedilebilmesi için:
- Mağdurun rızasının olmaması,
- Cebir, tehdit, hile veya iradeyi etkileyen başka bir unsurun bulunması gerekir.
Mağdurun Rızası ve Hukuki Değer
15 yaşını dolduran ve algılama yeteneği bulunan çocukların rızası, hukuka uygun ve ceza kanunu açısından değerlidir. Bu durumda fail ceza almayacaktır.
Fail ve Mağdur İlişkisi
- Mağdur: 18 yaş altındaki erkek veya kız çocuklar olabilir.
- Fail: Kadın, erkek veya çocuk olabilir. Sarkıntılık suçunun failinin çocuk olması durumunda soruşturma ve kovuşturma, mağdurun velisinin veya vasisinin şikayetine bağlıdır.
Sarkıntılık ve Yargı Kararları
Yargıtay, sarkıntılık olarak nitelenen durumlarda, eylemin anlık, kesintili ve mağdurun basit tepkisiyle sona eren bir yapıda olmasını temel alır.
Yargı Kararlarından Örnekler
- Yargıtay 14. Ceza Dairesi (22.10.2020, E. 2016/3186, K. 2020/4293): Mağdureye fiziksel temas içeren ve basit tepkilerle sona eren eylem sarkıntılık olarak kabul edilmiştir.
- Yargıtay 9. Ceza Dairesi (31.05.2023, E. 2021/3009, K. 2023/3659): Failin alkol etkisi altında bir çocuğa sarılması ve beline doğru kollarını dolaması, suçun basit hali kapsamında değerlendirilmiştir.
Diğer Yargı Kararları
Fail kadın-erkek-çocuk olabilir. Failin çocuk olması halinde sarkıntılık düzeyinde kalmış suçun failinin çocuk olması hâlinde soruşturma ve kovuşturma yapılması mağdurun, velisinin veya vasisinin şikayetine bağlıdır. Yargıtay, eylemin ani, kesintili olması halinde suçun sarkıntılık düzeyinde kaldığını kabul etmektedir. Örnek vermek gerekirse;
- 14. Ceza Dairesi E. 2016/3186, K. 2020/4293, 22.10.2020: “…mağdure …’in beliyle kalçasına dokunma ve mağdure …’un ise omzuyla beline dokunma şeklindeki fiziksel temas içeren eylemleri.”
- 9. Ceza Dairesi E. 2021/2261, K. 2022/671, 02.02.2022: “…sanığın olay günü on yaşındaki mağdureye sarılıp, dudağından öperek kalçasına dokunma…”
- 9. Ceza Dairesi E. 2023/1923, K. 2023/3094, 15.05.2023: “sanığın mağdureyi yanağı ile dudağından öpmesi.”
- 14. Ceza Dairesi E. 2018/10326, K. 2019/10462, 01.07.2019: “sanığın, 10.05.2017 tarihinde mağdureyi bacağına oturtarak yanagından ve boynundan öptüğü, bu eylemin yaklaşık yedi saniye sürdüğü, daha önceki bir tarihte de mağdurenin göğsüne dokunduğu, bir kez de bacağına dokunduğu ve eylemlerin sınıf içerisinde gerçekleştirildiği de nazara alındığında kısa süreli, ani ve kesintili şekilde gerçekleşip, süreklilik arz etmemesi nedeniyle sarkıntılık düzeyinde kaldığının anlaşılması karşısında…”
- 9. Ceza Dairesi E. 2023/2032, K. 2023/6832, 26.10.2023: “…olay günü mağdurun omuzuna elini atarak kıyafetleri üzerinden cinsel organına dokunması şeklindeki eyleminin kısa süreli, ani ve kesintili gerçekleşmesi nedeniyle sarkıntılık düzeyinde kaldığı…”
- 14. Ceza Dairesi E. 2017/9980, K. 2018/3689, 15.05.2018: “İhbar tarihinden bir yıl önce mağdurun yanına gelen sanığın, zorla eline vermeye çalıştığı kağıdı almak istemeyen mağdurun kolundan tutup sıkarak zorla verdiği esnada göğsünü eliyle sıktığı ve olay tarihinde de sanığın yine mağdurun yanına gelerek elini omzuna atıp göğüslerine dokunduğu…”
- 9. Ceza Dairesi, E. 2023/12508, K 2024/129, 10.01.2024: “…Sanığın mağdurenin yanağından ve boyundan öptüğü ve kıyafetleri üzerinden cinsel organını ellediği…”
- 9. Ceza Dairesi, E. 2021/3009, K. 2023/3659, 31.05.2023: “…sanığın alkollü olması nedeniyle işyerinin arka kısmında mağdure Zehra’ya mağdurun göğüslerine herhangi bir temas olmaksızın sarılarak kollarını beline doğru doladığı ve mağdurenin sanığın eline vurarak olay yerinden ayrılması şeklinde gelişen olayda…”
Yukarıdaki kararların ortak noktası eylemlerin anlık ve mağdurun basit tepkisi sonrası kesintiye uğramasıdır.
SONUÇ
TCK m. 103, çocukların cinsel istismardan korunmasına yönelik kritik bir düzenlemedir. Suçun basit ve nitelikli hallerini belirlemede, mağdurun yaşı, algılama yeteneği ve failin eylemlerinin niteliği önemli rol oynamaktadır. Yargı kararları da bu düzenlemenin uygulanmasında önemli bir rehber işlevi görmektedir.
