İZİNSİZ HİNT KENEVİRİ EKME SUÇU (2313 SAYILI KANUN M. 23/5)
MÜNHASIRAN KENDİ KULLANIMI İÇİN İHTİYAÇ DUYDUĞU ESRARI ELDE ETMEK AMACIYLA KENEVİR EKİMİ SUÇU (2313 sayılı kanun m. 23/5-2. Cümle)
2313 sayılı Uyuşturucu Maddelerin Murakabesi Hakkında Kanun’un 3. maddesinde yer alan “Münhasıran esrar yapmak için kenevir ekilmesi ve her ne şekilde olursa olsun esrarın ihzar, ithal, ihraç ve satışı yasaktır” şeklindeki düzenleme ile münhasıran esrar elde etmek için kenevir ekilmesi ve her ne şekilde olursa olsun esrarın ihzar, ithal, ihraç ve satışı yasaklanmıştır.
Aynı kanunun 23/3. Fıkrasında yine;
“Her ne maksatla olursa olsun izinsiz olarak kenevir yetiştirmek yasaktır.” denilmek suretiyle izinsiz hint keneviri bitkisinin dikilmesi, yetiştirilmesi ve hasat edilmesinin yasak olduğu tekrarlanmıştır.
Yukarıda belirtilen yasağa aykırı davranış halinde oluşacak suçun tanımı ve cezası 2313 sayılı Kanun’un bulunan 23. maddesinin 5. Fıkrasında düzenlenmiştir. Düzenlemenin ilk hali;
“Münhasıran esrar elde etmek amacıyla kenevir ekimi yapan kişi bir yıldan yedi yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu madde kapsamında ekim yapma ibaresinden, tohumun toprağa ekilmesinden ürünün hasadına kadarki süreç anlaşılır” şeklindeyken, 28.06.2014 tarihinde yürürlüğe giren 6545 sayılı Kanun’un 1. maddesi ile yapılan değişiklik sonucunda;
“Esrar elde etmek amacıyla kenevir ekimi yapan kişi dört yıldan on iki yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Münhasıran kendi kullanımı için ihtiyaç duyduğu esrarı elde etmek amacıyla kenevir ekimi yapan kişi bir yıldan üç yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır. Bu madde kapsamında ekim yapma ibaresinden, tohumun toprağa ekilmesinden ürünün hasadına kadarki süreç anlaşılır.” Şeklini almıştır.
Son olarak 15.08.2017 tarihli ve 694 sayılı KHK’nın 10. maddesi ile ceza miktarı artırılarak “on iki yıla kadar hapis” ibaresinden sonra gelmek üzere “ve beşyüz günden onbin güne kadar adlî para” ibaresi eklenmiş, bu ibare 08.03.2018 tarihli ve 30354 (Mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7078 sayılı Kanun’un 10. maddesi ile aynen kabul edilerek kanunlaşmıştır.
Madde metninden iki ayrı suçu kapsadığı rahatlıkla anlaşılmaktadır. Bu suçlar “Esrar elde etmek amacıyla kenevir ekimi” ve “Münhasıran kendi kullanımı için ihtiyaç duyduğu esrarı elde etmek amacıyla kenevir ekimi” şeklindedir.
Aşağıda bu suçların yasal unsurları ve diğer suçlarla ilişkileri açıklanmıştır.
ESRAR ELDE ETMEK AMACIYLA KENEVİR EKİMİ SUÇU (2313 sayılı kanun m. 23/5-1. Cümle) Ve
MÜNHASIRAN KENDİ KULLANIMI İÇİN İHTİYAÇ DUYDUĞU ESRARI ELDE ETMEK AMACIYLA KENEVİR EKİMİ SUÇU (2313 sayılı kanun m. 23/5-2. Cümle)
Kenevir ekme suçunun konusu kenevir bitkisidir.
Kenevir ekme, kenevir tohumunun toprağa ekilmesinden ürünün hasadına kadar geçen süreç olarak tanımlandığından, kenevir dikili olduğu sürece sadece 2313 sayılı Kanun’un 23. maddesinin 5. fıkrasının 1 veya 2. cümlesinde düzenlenen suçlar oluşur.
Kenevir bitkisi, esrar elde etmek amacıyla bütünüyle ya da kısmen söküldüğü veya koparıldığı andan itibaren ise 2313 sayılı Kanun’un 23. maddesinin 5. fıkrasının 1 veya 2. cümlesindeki suçun yanında, esrarın elde edilme amacına göre TCK’nın 188. maddesindeki “uyuşturucu madde imal ve ticareti” ya da aynı Kanun’un 191/1. maddesinde tanımlı “kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma” suçları da işlenmiş olacaktır.
Dikkat edilmesi gereken nokta kenevirin ekili/dikili olup olmamasıdır.
Önem arzeden bir diğer husus ise ekim amacıdır. Şayet kişisel kullanım amacıyla ekim yapılmışsa eylem fıkrada geçen 2. Cümle kapsamında “Münhasıran kendi kullanımı için ihtiyaç duyduğu esrarı elde etmek amacıyla kenevir ekimi” suçu kapsamında kalacaktır.
Yargıtay 10. Ceza Dairesi’nin birçok kararında (2019/9238 – 2020/28 – 08.01.2020, 2019/4267 – 2019/9062 – 26.12.2019, 2019/5716 – 2020/775 – 06.02.2020) 20 kök ve altındaki ekimlerde, ticarete yönelik başka bir delil bulunmadığı sürece eylemin “kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma/ekme” suçu kapsamında değerlendirileceğine hükmetmiştir.
Kenevir ekmenin failin kendi kullanımı için ihtiyaç duyduğu esrarı elde etme amacıyla mı yoksa başka amaçlarla mı (başkasına verme, satma vb.) olduğunun belirlenmesinde somut olaya özgü şartlar gözetilir. Yargıtay Ceza Genel Kurulu, E. 2018/577 K. 2021/313 T. 24.06.2021 tarihli kararında sınırlayıcı olmamakla birlikte bu noktada bazı kriterler belirlemiştir. Buna göre;
- failin kenevir ekimi sonucunda elde edeceği esrarı başkasına satma, devir veya tedarik etme hususunda herhangi bir davranış içine girip girmediği, bu hususuta ikrarı bulunup bulunmadığı,
- ekimi yapılan kök sayısı, kenevir ekimin yapıldığı yer, filizlenen bitkilerin boyutları ile mevcut hâlleri ve erişkinliğe ulaşmaları durumunda elde edilebilecek esrar miktarının uyuşturucu madde ticareti yapma suçuna elverişli olup olmadığı,
- ekili vaziyette ele geçen kenevir bitkilerinin yanında hasadı yapılmış bitkiler bulunup bulunmadığı ve bunlardan elde edilebilecek esrar miktarı,
- kenevir ekme suçunun yanı sıra uyuşturucu madde ticareti yapma suçundan açılan bir dava bulunması hâlinde bu davada uyuşturucu madde ticareti yapma suçunun sabit olup olmadığı veya suçun vasfının değişerek kullanmak için uyuşturucu madde bulundurma suçuna dönüşmesine ilişkin yapılan değerlendirmeler,
- failden alınan kan veya idrar örneklerinde uyuşturucu maddeye rastlanılıp rastlanılmadığı, hususları ayrı ayrı veya birlikte değerlendirilmek suretiyle failin kenevir ekme suçunun hangi amaca yönelik olduğu belirlenmektedir.
Dikili hint kenevirinin yanında hasat edilmiş, yüksek miktar kabul edilebilecek paketlenmiş kenevir bitkisinin olayda mevcudiyeti veya arama sırasında hassas terazi, sanığın idrar örneği analizinde uyuşturucu maddeye rastlanmaması hallerinde suç vasfının değişeceği unutulmamalıdır.
YARARLANILAN YÜKSEK MAHKEME İÇTİHATLARI
- Yargıtay 10. Ceza Dairesi, 2019/9238 – 2020/28 – 08.01.2020, 2019/4267 – 2019/9062 – 26.12.2019, 2019/5716 – 2020/775 – 06.02.2020
- Yargıtay Ceza Genel Kurulu, E. 2018/577 K. 2021/313 T. 24.06.2021
