Terörizmin finansmanı, terör eylemlerinin gerçekleştirilmesi için doğrudan ya da dolaylı yollardan fon sağlanması veya toplanması anlamına gelir. Bu suç, uluslararası güvenlik ve barış için ciddi bir tehdit oluşturduğundan, birçok uluslararası sözleşme ve ulusal mevzuat kapsamında sıkı düzenlemelere tabi tutulmuştur.
İlgili Mevzuat
- Terörün Finansmanının Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme
Terörizmin finansmanına karşı uluslararası iş birliğini geliştirmek amacıyla oluşturulan bu sözleşme, taraf devletlere kapsamlı önlemler alma yükümlülüğü getirmektedir. - Avrupa Birliği Direktifi (2005/60)
Finansal Sistemin Karapara Aklama ve Terörizmin Finansmanı Amacıyla Kullanılmasının Önlenmesine Dair Direktif, Avrupa Birliği üyesi ülkelerde, finansal sistemlerin yasa dışı amaçlarla kullanılmasını önlemek için oluşturulmuş düzenlemeleri kapsamaktadır. - Avrupa Konseyi Sözleşmesi (16 Mayıs 2005)
Terörizmin Finansmanı ve Suçtan Elde Edilen Gelirlerin Aklanması, Aranması, Elkonması ve Müsaderesi Hakkındaki Avrupa Konseyi Sözleşmesi, suç gelirlerinin izlenmesi, dondurulması ve müsaderesi ile terörizmin finansmanının engellenmesini hedefler. - 5549 Sayılı Kanun: Suç Gelirlerinin Aklanmasının Önlenmesi Hakkında Kanun
Suç gelirlerinin finansal sistem aracılığıyla aklanmasını ve terörizmin desteklenmesini engellemek amacıyla uygulanmaktadır. - 6415 Sayılı Kanun: Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Kanun
Türkiye’nin taraf olduğu BM Terörizmin Finansmanının Önlenmesine Dair Uluslararası Sözleşme gerekliliklerinin ulusal mevzuata aktarılması amacıyla hazırlanmış ve yürürlüğe girmiştir. - Terörizmin Finansmanının Önlenmesi Hakkında Yönetmelik
6415 sayılı Kanun kapsamında düzenlenen yönetmelik, bu alandaki uygulamalara ilişkin usul ve esasları belirler.
GENEL BİLGİLER
Terörizmin finansmanı suçu, örgütlerin eylem kapasitesini zayıflatmayı hedefleyen uluslararası düzenlemelerin bir parçası olarak, ulusal hukuk sistemimizde de yerini almıştır.
Finansman suçu 6415 sayılı kanunda düzenlenmiştir. Bu kanun 2013 yılında yürürlüğe girmiştir. Bu kanundan önce tüm işlemler 3713 sayılı kanunun 8. Maddesi uyarınca uygulama yapılmaktaydı.
6415 s. K. M. 4/1:
“3 üncü madde kapsamında suç olarak düzenlenen fiillerin gerçekleştirilmesinde tümüyle veya kısmen kullanılması amacıyla veya kullanılacağını bilerek ve isteyerek belli bir fiille ilişkilendirilmeden dahi bir teröriste veya terör örgütlerine fon sağlayan veya toplayan kişi, fiili daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde, beş yıldan on yıla kadar hapis cezası ile cezalandırılır.”
6415 s. K. M. 3/1-a:
“Aşağıda sayılan fiillerin gerçekleştirilmesi amacıyla fon sağlanması veya toplanması yasaktır:
Bir halkı korkutmak veya sindirmek ya da bir hükûmeti veya uluslararası kuruluşu herhangi bir eylemi gerçekleştirmeye veya gerçekleştirmekten kaçınmaya zorlamak amacıyla, kasten öldürme veya ağır yaralama fiilleri…”
Suçun oluşması için terör örgütüne veya teröriste maddi bir yardımın yapılması ve bilme-istememe iradesinin varlığı gerekir.
Yargıtay uygulamasına göre miktar önemli değildir ancak kanunun amacı ciddi yardımların önüne geçerek dünya çapında “malvarlığının dondurulması” sistemini çalıştırıp örgütlerin eylem kapasitesini yok etmektir.
Genellikle terör örgütüne yardım suçu ile karıştırılmaktadır. Ancak yanılgı haklıdır; zira finansman suçu, yardım suçunun özel bir halidir.
YARGITAY UYGULAMASI
Terörizmin finansmanı suçunun yargı kararlarına yansıması, kanun maddelerinin somut olaylar üzerinden nasıl uygulandığını gözler önüne sermektedir. Özellikle, terör örgütlerine veya mensuplarına sağlanan mal ve hizmetlerin, “para ile temsil edilebilme” ölçütü üzerinden değerlendirildiği görülmektedir.
Yargı kararlarında ise terör örgütüne temin edilen tüp, pil, dürbün, giysi, gübre, erzak, hafıza kartı, radyo vb. şeyler, “para ile temsil edilebilme” ölçütü ile terörizmin finansmanı suçunun konusu olarak kabul edilmektedir.
YARGITAY KARARLARINDAN SOMUT ÖRNEKLER
- Yargıtay Ceza Genel Kurulu, 2017/16-691 E., 2019/202 K., T: 12.03.2019:
- “…örgütün kırsalda faaliyet gösteren mensuplarına sanığın, on adet çakmak gazı, yüz seksen adet pil, bir adet 15 kg’lik peynir tenekesi, bir adet çadır brandası, on adet tırnak makası… (detaylı malzeme listesi) temin ettiği olayda; sanık tarafından temin edilen malzemelerin niteliği itibarıyla 6415 Sayılı Kanun’un 2. maddesinin (c) bendinde tanımlanan “fon” kapsamında olduğu, dolayısıyla sanığın terör örgütü mensuplarına fon sağlaması şeklinde gerçekleşen eyleminin, aynı Kanun’un 4. maddesinde düzenlenen terörizmin finansmanı suçunu oluşturduğunun kabulü gerekmektedir.”
- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 2013/3017 E., 2013/8053 K., T: 22.05.2013:
- “…silahlı terör örgütü PKK mensuplarına değeri para ile temsil edilebilen giyim eşyası, gübre, mutfak tüpü, dürbün, erzak ve yaşam malzemesi vermek ve temin etmek biçimindeki eylemlerinin… 6415 sayılı Kanunun 4. maddelerinde düzenlenen terörizmin finansmanı suçunu oluşturacağı gözetilerek…”
- Yargıtay 16. Ceza Dairesi, 2016/6214 E., 2016/85401 K., T: 02.11.2016:
- “…Örgüt mensuplarına kış üstlenmesinde kullanılmak üzere bol miktarda birkaç kez gıda maddesi, un, bulgur, şeker, pirinç, çay ve diğer yaşamsal malzemeleri veren ve bunların kırsala taşınması için katır temin eden sanığın eyleminin… 6415 sayılı Kanunun 4/1. Maddesinde düzenlenen suçu oluşturacağı gözetilmelidir…”
- Yargıtay 9. Ceza Dairesi, 2012/2751 E., 2013/7962 K., T: 20.05.2013:
- “…Sanıkların 2008 yılı ve öncesinde kırsalda faaliyet gösteren silahlı terör örgütü PKK mensuplarına değeri para ile temsil edilebilen giyim eşyası, jeneratör, branda, erzak ve yaşam malzemesi temin etmek ve bunların kırsala taşınmasını sağlamak biçimindeki kanıtlanan eyleminin…”
Bu kararlar, terörizmin finansmanı suçuna dair somut uygulama örneklerini göstermekte ve suçun kapsamını detaylı şekilde açıklamaktadır.
DEĞERLENDİRME VE UYGULAMAYA İLİŞKİN ELEŞTRİ
Terörizmin finansmanı suçunun uygulanması ve yorumlanması, bu suçun manevi unsurları, kapsamı ve kanunun amacı açısından tartışmaları beraberinde getirmektedir. Özellikle, terörizmin finansmanı suçunun manevi unsuru bakımından aranan bilme ve isteme unsurlarına ek olarak maksat unsurunun aranması, suçun özel bir yapıya sahip olduğunu göstermektedir.
Terörizmin finansmanı suçunun manevi unsuru bakımından suç örgütüne yardım etme suçu çerçevesinde yeterli olan bilme ve isteme unsurları haricinde maksat unsuru da aranmaktadır. Bunun sebebi failin topladığı yahut sağladığı fonun TFÖHK m. 3’de yer alan suçların işlenmesinde kullanılmasını amaçlamasıdır. Maksat unsurunun bulunmadığı hallerde ise dolaylı atıf sebebiyle TCK m. 220/7 uygulanabilecektir.
Bu kanun; terörün mali akışını sağlayan uluslararası çapta uyuşturucu ticareti, sigara, silah ve göçmen kaçakçılığı ile ulusal çapta tefecilik ve yağma gibi suçlardan sağlanan mal veya para gibi kaynakların terörde kullanılmaması gayesiyle düzenlenmiştir.
TFÖHK m. 4 düzenlemesinin, söz konusu hükümdeki fon kapsamının içine ekonomik değeri olan herhangi bir malın gireceği kadar geniş yorumlanması, bu hükme ratio legis (kanunun amacına uygun yorum) bakımından uygun değildir; çünkü TFÖHK m. 3’de sayılan filler, doğası gereği yüksek kadranlı ekonomik katkıları gerektirmekte olup “maddi veya gayri maddi her türlü mal” ibaresinin çerçevesini belirlemektedir.
Aksi yorumun kabul edilmesi halinde terör örgütüne üye sağlama eylemi haricinde tüm eylemler maddi değeri olduğundan fon sağlama kapsamında kalır ki bu halde yardım suçuna ilişkin düzenleme kullanılamaz hale gelir. Bu halde kanunun amacına uygun yorum yaparsak; uçak kaçırarak yeni kurulan örgütlerinin adını dünyaya duyurmak isteyen teröristin hesabına para yatıran kimse, termal kameralı, kimlik saptama özelliği olan, uzun menzilli ve zorlu hava koşullarında kullanabilen bir drone aracı temin etme fon sağlama kapsamındadır.
Fon toplama, failin terörist veya terör örgütüne temin etmek üzere fon sayılan değerleri biriktirme yahut kabul etmesidir. Sağlanan yahut toplanan fonun miktarı Yargıtay’a göre önem taşımamaktadır.
Oysa suç örgütüne yardım etme hareketi (yardım suçu), yalnızca fon sağlama veya toplama şeklinde değil, örgüt amacına katkı sağlayacak herhangi bir para yahut eşyayı verme, temin etme, nakletme veya sunma gibi şekillerde gerçekleşebilir. Yargıtay’ın miktara ilişkin yaklaşımı kanunun amacıyla örtüşmemektedir.
Yukarıda anılan nedenle büyük kadranlı yardımların fon sağlama olarak kabul edilmesi, maddi değeri olan diğer yardımların ise bilerek ve isteyerek terör örgütüne yardım etme suçu kapsamında kabul edilmesi kanunun amacına ve 4. Maddesinde yer alan “…fiili daha ağır cezayı gerektiren başka bir suç oluşturmadığı takdirde…” şeklindeki düzenlemeye uygun olacaktır.
